Τα πάντα για την αχλαδιά και την καλλιέργεια της

Το αχλάδι είναι ένα από τα πιο αγαπημένα φρούτα της ελληνικής υπαίθρου, πλούσιο σε βιταμίνες και ιδανική τροφή από την βρεφική ηλικία. Αποτελεί πρώτη ύλη για φρουτοσαλάτες και κομπόστες ενώ δίνει εξαιρετική γεύση σε φυσικούς χυμούς. Έχει υψηλή διατροφική αξία, με πολλά αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες και βιταμίνες χωρίς να έχει πολλές θερμίδες.

Η αχλαδιά (Pyrus communis) ανήκει στην οικογένεια των Ροδίδων, (Rosaceae), την ίδια οικογένεια με τη μηλιά, ενώ θα την συναντήσετε και ως απιδιά. Πρόκειται για φυλλοβόλο δέντρο με ορθόκλαδη βλάστηση, το οποίο μπαίνει σε καρποφορία μετά το 4ο έτος. Η παραγωγική ζωή της αχλαδιάς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά μπορεί να ξεπεράσει τα 40 έτη και απαντάται σε όλη την Ελλάδα. Τα άνθη της αχλαδιάς είναι λευκά, και ανθίζει ανάλογα από κλίμα της περιοχής από το τέλος Μαρτίου έως τέλος Απριλίου, συνήθως μαζί με τα πρώτα φύλλα και η ανθοφορία κρατάει 20 μέρες περίπου.

Μπορεί να καλλιεργηθεί σε διαφορετικά υψόμετρα, ενώ αποφεύγουμε το θερμό και υγρό καλοκαιρινό περιβάλλον με συχνές βροχοπτώσεις, γιατί κινδυνεύει από ασθένειες που ευνοούνται από το υγρό και θερμό κλίμα. Το κρύο κατά τους χειμερινούς μήνες δεν επηρεάζει το δέντρο, αλλά οι ανοιξιάτικοι παγετοί μπορούν να καταστρέψουν το δέντρο.

Ποικιλίες της αχλαδιάς

Οι ποικιλίες της αχλαδιάς ξεχωρίζουν ανάλογα από την εποχή ωρίμανσης. Οι πρώιμες ωριμάζουν τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ οι όψιμες ωριμάζουν το φθινόπωρο.

Διάσημες ελληνικές ποικιλίες είναι το κρυστάλλι και η κοντούλα, και οι δύο πεντανόστιμες ποικιλίες που ωριμάζουν μέσα στο καλοκαίρι. Ξένες ποικιλίες υπάρχουν πολλές που καλλιεργούνται και στην Ελλάδα. Αναλυτικότερα:

Η Κοντούλα, με τον μικρό καρπό ανοιχτού πράσινου χρώματος, είναι μια ποικιλία με εξαιρετικό άρωμα και ζουμερή, γλυκιά γεύση και λευκή σάρκα. Ανήκει στις ποικιλίες που ωριμάζουν από τέλος Ιουνίου μέχρι μέσα Ιουλίου. Είναι ευαίσθητος ο καρπός σε μολύνσεις και για αυτό είναι σχετικά δυσεύρετος. Ιδανική ποικιλία για ορεινές – ημιορεινές περιοχές. Η κοντούλα δεν μπορεί να διατηρηθεί καιρό, με αποτέλεσμα να πρέπει να καταναλώνεται άμεσα μετά τη συγκομιδή.

Το Κρυστάλλι είναι επίσης ιδιαίτερα αρωματική ποικιλία αχλαδιάς, είναι μεσαίου μεγέθους σε χρώμα πράσινο όπου αν βλέπει τον καρπό ο ήλιος κοκκινίζει ελαφρώς. Το κρυστάλλι είναι έτοιμο μέχρι τα μέσα του Αυγούστου οπότε είναι καλό να μαζεύεται λίγο νωρίτερα. Διατηρείται στο ψυγείο για αρκετό καιρό. Φυτέψτε κρυστάλλια από τα τέλη φθινοπώρου μέχρι τον Μάρτιο.

H Πάσα Κρασάνα είναι ξένη ποικιλία, για την ακρίβεια Ιαπωνική, με μεγάλους σφαιρικούς καρπούς σε καφέπράσινο χρώμα. Αντέχει σε χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες όπως επίσης και σε ξηρασία, ενώ είναι αρωματική ποικιλία αλλά υπόξινη. Φυτεύεται από αρχές Νοεμβρίου έως τέλη Μαρτίου και ωριμάζει μέσα στον Σεπτέμβριο. Χαρακτηριστικό της ποικιλίας είναι η πολύ μεγάλη διάρκεια συντήρησης του καρπού.

Η ποικιλία Κόσια είναι ιδιαίτερα παραγωγική, με κίτρινα αχλάδια μεσαίου μεγέθους, με χαρακτηριστική βουτυρώδη γεύση. Είναι στενόμακρος καρπός που ωριμάζει στην αρχή του καλοκαιριού, Ιούνιο και αρχές Ιουλίου, και όπως η κοντούλα, χρειάζεται άμεση κατανάλωση ώστε να μη χαλάσει. Φυτεύεται ιδανικά σε ορεινές περιοχές τους χειμερινούς μήνες. Από τέλος Νοεμβρίου έως αρχές Μαρτίου. Η Κόσια είναι πολύ καλή επικονιάστρια ποικιλία για όλες.

Η Abate Fetel είναι γαλλική ποικιλία με μεγάλο καρπό σε κιτρινοκαφέ χρώμα όταν είναι ώριμος. Πολύ αρωματική ποικιλία σε μακρόστενο μέγεθος που ωριμάζει τον Σεπτέμβριο και συντηρείται έως τον Ιανουάριο σε ψυγείο. Φυτεύεται όπως όλες οι ποικιλίες από Νοέμβριο έως Μάρτιο.

Η Williams είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο ως βιομηχανική ποικιλία με μεγάλη απορρόφηση στον βιομηχανία της κομπόστας. Το μέγεθος και το σχήμα παραπέμπει σε κρυστάλλι σε πιο κόκκινο χρώμα όταν είναι πλέον ώριμο. Συντηρείται πολύ καλά, ενώ έχει πολύ γλυκιά και βουτυρώδη γεύση. Ωριμάζει τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου.

Τέλος θα αναφέρουμε την ποικιλία Santa Maria με περίοδο συγκομιδής στο τέλος Ιουνίου και καρπούς μεγάλους ζουμερούς σε χρώμα κίτρινο το οποίο κοκκινίζει ελαφρώς όταν ωριμάζει. Είναι μια αρκετά ανθεκτική ποικιλία, με καρπούς που συντηρούνται καλύτερα από την κοντούλα.

Φυσικά υπάρχουν πολλές ποικιλίες ακόμα, κάποιες λιγότερο δημοφιλείς και πολλές που δεν προτιμώνται για καλλιέργεια στην Ελλάδα.

Σωστές συνθήκες καλλιέργειας – κλιματικές απαιτήσεις

Οι αχλαδιές ανεξαρτήτως ποικιλίας, προτιμούν τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια χωρίς να τις ενοχλούν οι υψηλές θερμοκρασίες, και τους κρύους χειμώνες ( -20 έως -7 oC) όταν είναι σε λήθαργο, αλλά δεν αντέχουν σε παγετούς ανοιξιάτικους, ειδικά κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας. Οι ηλιόλουστες περιοχές είναι ιδανικές με νότιο προσανατολισμό, θέλει γόνιμα εδάφη κατά προτίμηση με ουδέτερο pH με καλή αποστράγγιση και μαλακά και βαθιά εδάφη ώστε να αναπνέουν οι ρίζες.

Πότισμα της αχλαδιάς

Η αχλαδιά έχει μεγάλη ανάγκη σε πότισμα ώστε να παράγει αχλάδια. Χρειάζεται μεν καλή αποστράγγιση στα εδάφη, αλλά και επάρκεια υγρασίας στα εδάφη. Ιδανικά, από το Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο θέλει πότισμα μια φορά την εβδομάδα ανάλογα με τη ζέστη, ενώ τους μήνες με αυξημένες απαιτήσεις ( Ιούλιο και Αύγουστο) θέλει σίγουρα 2 φορές την εβδομάδα πότισμα, καθώς είναι και η περίοδος που μεγαλώνουν και ωριμάζουν οι καρποί. Κατά την περίοδο της άνθισης και καρπόδεσης είναι καλό να μην ξηραίνονται τα εδάφη και φυσικά να μην λιμνάζουν νερά γιατί θα πέσουν τα άνθη. Η αχλαδιά προτιμάει την άρδευση με σταγόνες για καλύτερη και πιο αργή απορρόφηση. Η άρδευση της αχλαδιάς εξαρτάται και προσαρμόζεται από την ποικιλία, το έδαφος και το κλίμα της εκάστοτε περιοχής. Αν παρατηρήσετε κιτρίνισμα των φύλλων στην κορυφή και την περιφέρεια, τότε υπάρχει συσσώρευση νερού και κακή αποστράγγιση.

Φύτευση αχλαδιάς

Η αχλαδιά ιδανικά φυτεύεται την χειμερινή περίοδο όταν βρίσκεται σε λήθαργο. Γυμνόριζα δενδρύλλια αχλαδιάς φυτεύουμε από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο. Δενδύλλια σε γλάστρα ή σακούλα φυτεύονται όλο το χρόνο αλλά ιδανική περίοδος φύτευσης είναι από τον Οκτώβριο μέχρι το Μάρτιο. Τα γυμνόριζα έχουν αρκετά μικρότερο κόστος αγοράς.

Οι αποστάσεις φύτευσης εξαρτώνται και από τη διαμόρφωση κατά το κλάδεμα, με ιδανικές αποστάσεις 4*5 έως μέγιστο 5*5 μέτρα. Από φράχτες τοποθετήστε τις αχλαδιές σε τουλάχιστον 2,5 μέτρα απόσταση. Το βάθος και το πλάτος φύτευσης σε λάκκο πρέπει να είναι επαρκές ώστε να μπορεί να χωράει άνετα το ριζικό σύστημα και να μπορεί να αναπτυχθεί. Ένα ιδανικό μέγεθος λάκκου είναι περίπου 60*60 εκατοστά, χωρίς όμως το μπόλιασμα του φυτού να βρίσκεται μέσα στο έδαφος. Μετά τη φύτευση στηρίξτε το δενδρύλλιο προσεκτικά για να μην τραυματιστεί ο κορμός και καλά για να μην σπάσει ή αποκτήσει κλίση από ανέμους.

Λίπανση αχλαδιάς

Η λίπανση της αχλαδιάς είναι σημαντική για την εξασφάλιση καλής καρποφορίας. Έχει ανάγκες σε άζωτο την άνοιξη και συμπληρωματικά φώσφορο και κάλιο στην αρχή του καλοκαιριού. Το ψέκασμα των φύλλων με μείγματα ιχνοστοιχείων και μετάλλων βοηθούν στην καλύτερη παραγωγή αλλά μπορεί και να παρακαμφθεί. Μπορείτε να βάλετε στην αρχή της άνοιξης καλά χωνεμένη κοπριά, ενώ προτιμήστε βιολογικά λιπάσματα κατάλληλα για αχλαδιές.

Επικονίαση και γονιμοποίηση της αχλαδιάς

Για την επικονίαση και την γονιμοποίηση της αχλαδιάς χρειάζονται μέλισσες και αέρας. Η πλειοψηφία στις ποικιλίες αχλαδιάς χρειάζονται σταυρογονιμοποίηση, δηλαδή επικονίαση από άλλες ποικιλίες αχλαδιάς με ίδια περίοδο άνθισης οι οποίες είναι σημαντικό να βρίσκονται στο ίδιο χωράφι ή σε αποστάσεις κοντινές. Επειδή δεν είναι εύκολο να έχει ο καθένας ένα μελίσσι στο χωράφι του για επικονίαση της αχλαδιάς και φυσικά άλλων φυτών, είναι καλό να φυτεύτε μελισσοτροφικά φυτά για να προσελκύετε μέλισσες και άλλα επικονιαστικά έντομα, συμβάλλοντας παράλληλα στην προστασία ενός τόσο σημαντικού εντόμου στο οικοσύστημα μας.

Συγκομιδή για καλύτερη συντήρηση

Το αχλάδι είναι καλό να μαζεύεται όταν έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη του αλλά δεν έχει ωριμάσει πλήρως. Είναι ένας καρπός που συντηρείται αρκετό καιρό εκτός ψυγείου και πολύ καιρό εντός ψυγείου ανάλογα την ποικιλία, ενώ είναι καλό να μαζεύονται δροσερές ώρες και όχι το μεσημέρι. Αποθηκεύουμε τα αχλάδια μακριά από τα μήλα καθώς το αιθυλένιο που εκλύει το μήλο προκαλεί πρόωρη ωρίμανση στα αχλάδια και άλλα λαχανικά και φρούτα.

Κλάδεμα αχλαδιάς

Η αχλαδιά είναι δέντρο που χρειάζεται ετήσιο κλάδεμα για καλή ανάπτυξη και καρποφορία. Κλαδεύουμε όταν η αχλαδιά βρίσκεται σε λήθαργο, από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο, μέρες με ξηρό κλίμα, χωρίς φόβο παγετού και βροχόπτωσης ώστε να μην πάρει υγρασία το δέντρο και να μη μολυνθεί. Οι τομές πρέπει να καλύπτονται με προστατευτικό σκεύασμα. Το αυστηρό κλάδεμα μειώνει την καρποφορία σημαντικά.

Το κλάδεμα διαμόρφωσης δίνει σχήμα στα νεαρά δέντρα, στη μορφή που επιθυμείτε. Κυπελλοειδής ή παλμέτα είναι οι πλέον συνηθισμένες μορφές σε ερασιτεχνικούς κήπους. Το κλάδεμα καρποφορίας μειώνει την βλαστική ανάπτυξη για καλύτερη καρποφορία, σε ενήλικα δέντρα. Τα κλαδιά που δίνουν καρπό τα κλαδεύουμε πολύ λίγο ενώ αφαιρούμε ξερά κλαδιά και αραιώνουμε όπου είναι πυκνά ώστε να υπάρχει σωστός αερισμός και ηλιασμός. Φροντίζουμε να ελέγχουμε το ύψος με ανάλογο κλάδεμα ώστε να μην ξεφύγει, καθώς το ύψους θέλουμε να μας εξυπηρετεί στην συγκομιδή. Τους βλαστούς του περασμένου έτους δεν τους κλαδεύουμε.

Το καλοκαίρι κατά την περίοδο της καρποφορίας, βελτιώνουμε την ποιότητα του καρπού αφαιρώντας βλαστούς μη καρποφόρους με ζωηρή ανάπτυξη, ενώ τον Ιούνιο, η αφαίρεση μικρότερων καρπών που ακουμπούν σε μεγαλύτερους καρπούς βοηθούν στην ανάπτυξη μεγαλύτερων και νοστιμότερων καρπών χωρίς κίνδυνο σκουλικιάσματος.

Πολλαπλασιασμός της αχλαδιάς

Πολλαπλασιασμός με εμβολιασμό

Το μπόλιασμα γίνεται σε δέντρο κυδωνιάς ή αγριαχλαδιάς. Ο εμβολιασμός σε αγριαχλαδιά προσφέρει δέντρο πολύ ανθεκτικό σε ξηρασία και κλιματικές συνθήκες. Για να επιτύχει, πρέπει να γίνει Ιούνιο ή Αύγουστο σε οφθαλμό, ή σε ενήλικο δέντρο, τον Απρίλιο με μπόλιασμα του φλοιού.

Πολλαπλασιασμός με σπόρο

Η φύτευση του σπόρου πραγματοποιείται στην αρχή της άνοιξης. Λάβετε υπόψη ότι από τον σπόρο μιας αχλαδιάς, δεν παίρνουμε την ίδια ποικιλία αχλαδιάς αλλά χρειάζεται εμβολιασμό.

Πολλαπλασιασμός με μόσχευμα

Για τον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα, παίρνουμε ξυλώδεις βλαστούς σε μήκος 25-30 εκατοστά τον χειμώνα και φυτεύουμε σε γλάστρα με άμμο περλίτη και τύρφη σε ίσες αναλογίες. Χρειάζεται καλή υγρασία ώστε να αναπτυχθούν ρίζες. Την άνοιξη πλέον μεταφυτεύονται.

Ασθένειες της αχλαδιάς

Η αχλαδιά είναι ευαίσθητο δέντρο και αρκετά ευάλωτο σε επιθέσεις εντόμων. Για προστασία από μολύνσεις και αντιμετώπιση μυκητολογικών ασθενειών μπορούμε να ψεκάσουμε με διάλυμα χαλκού και θειάφι πριν την ανθοφορία. Η πιο συνηθισμένη ασθένεια από την οποία προστατεύει ο ψεκασμός είναι το φουζικλάδιο που μαυρίζει τα φύλλα και σαπίζει τους καρπούς. Οι εξεκλώσεις της αχλαδιάς επίσης, προκαλούνται από μύκητες και βακτηρίδια που εισχωρούν από ρωγμές στα κλαδιά και τον κορμό του δέντρου ή τραυματισμούς κατά το κλάδεμα. Προστατεύετε από αυτές τις μολύνσεις την αχλαδιά, κόβοντας τα προσβεβλημένα κλαδιά.

Έντομα που επιτίθενται στην αχλαδιά είναι η οπλοκάμπη, η καρπόκαψα, οι αφίδες , η μονίλια, η κηκιδόμυγα η ψύλλα κ.α. που σε όλες τις περιπτώσεις σκουλικιάζουν και σαπίζουν τους καρπούς. Η μελίγκρα και ο τετράνυχος προσβάλλουν κυρίως τα φύλλα και απομυζούν τους χυμούς τους.

Πως να προστατεύσετε τα δέντρα σας με απλούς τρόπους:

Καταρχήν προτιμούμε πάντα οικολογικά, φυτικά και σπιτικά σκευάσματα, όπως διάλυμα σαπουνιού, διάλυμα με ξύδι, αυτοσχέδιες παγίδες εντόμων, εκχυλίσματα και αιθέρια έλαια όπως θυμάρι.

Απολυμαίνουμε συστηματικά τα κλαδευτήρια και τα πριόνια μας, ενώ καλύπτουμε τις ρωγμές και τις τομές κλαδέματος με προστατευτικά για αποφυγή μολύνσεων.

Φροντίζουμε και καθαρίζουμε καλά τα κλαδιά, τουλάχιστον 20 εκατοστά επιπλέον από το σημείο μόλυνσης. Ενώ ελέγχουμε για ύπαρξη φυτών (γκορτσιά, πυράκανθος, βάτος κ.α.) που είναι ξενιστές των μολυσματικών ασθενειών και αναλόγως αφαιρούμε.

Διαβάστε περισσότερα για τις καλλιέργειες οπωροφόρων δέντρων!